Unia Europejska pragnie kształtować podejmowane w skali świata działania na rzecz godnej pracy, w ścisłej współpracy z organizacjami międzynarodowymi, państwami spoza UE, partnerami społecznymi i społeczeństwem obywatelskim. W tym celu:
- promuje zrównoważony rozwój społeczny i gospodarczy poza granicami UE zgodnie z unijnymi wartościami, komunikatem Komisji w sprawie godnej pracy na całym świecie, europejskim filarem praw socjalnych oraz celami ONZ w zakresie zrównoważonego rozwoju
- wspiera sprawiedliwą globalizację, m.in. propaguje międzynarodowe normy pracy oraz włącza przepisy prawa pracy do unijnych porozumień handlowych
- pomaga krajom kandydującym i potencjalnym kandydatom przygotować się do członkostwa w UE
- promuje wysokie standardy socjalne i standardy zatrudnienia w krajach sąsiadujących z UE oraz w ramach współpracy rozwojowej.
Komisja Europejska dba o to, by kwestie zatrudnienia i aspekty społeczne były uwzględniane w unijnej polityce zagranicznej oraz w tych obszarach polityki wewnętrznej, które mają wpływ na stosunki zagraniczne.
Przykładem tego są inicjatywy ustawodawcze, takie jak dyrektywa w sprawie należytej staranności przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju oraz rozporządzenie w sprawie zakazu na rynku unijnym produktów wytwarzanych z wykorzystaniem pracy przymusowej.
Współpraca z organizacjami i forami międzynarodowymi
Unia Europejska współpracuje z Międzynarodową Organizacją Pracy (MOP), Organizacją Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), Organizacją Narodów Zjednoczonych (ONZ), a także z G-7, G-20 i innymi organizacjami i forami międzynarodowymi w celu:
- promowania godnej pracy dla wszystkich
- propagowania społecznego wymiaru globalizacji
- wdrażania zewnętrznego wymiaru polityki europejskiej.
MOP
UE od dawna rozwija strategiczne stosunki z Międzynarodową Organizacją Pracy (MPO).
Współpraca ta służy promowaniu godnej pracy oraz Agendy na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030. Współpraca między UE a MOP koncentruje się na upowszechnianiu podstawowych zasad i praw w pracy, w tym w handlu, oraz na innych obszarach polityki społecznej.
W lutym 2024 r. Komisja Europejska dołączyła w imieniu UE do globalnej koalicji MPO na rzecz sprawiedliwości społecznej.
UE realizuje wspólne projekty z MOP i uczestniczy w jej pracach razem z państwami członkowskimi UE, w tym zwłaszcza wydając oświadczenia UE.
OECD
Wraz z Organizacją Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) UE wspiera upowszechnianie i wdrażanie międzynarodowych norm dotyczących odpowiedzialnego prowadzenia działalności gospodarczej, aby ułatwić przedsiębiorstwom zapewnianie godnych warunków pracy.
UE finansuje badania prowadzone przez OECD, między innymi poświęcone promowaniu należytej staranności w zakresie odpowiedzialnego prowadzenia działalności gospodarczej w globalnych łańcuchach dostaw. Będzie też nadal wspierać uwzględnianie kwestii godnej pracy w działaniach OECD.
Dyrekcja Generalna ds. Zatrudnienia, Spraw Społecznych i Włączenia Społecznego (DG EMPL) uczestniczy w negocjacjach dotyczących instrumentów prawnych OECD w ramach Komitetu ds. Zatrudnienia, Pracy i Spraw Społecznych. Pomogła między innymi opracować wydane w 2022 r. zalecenia w sprawie tworzenia lepszych szans dla młodych ludzi.
Rada Europy
UE i Rada Europy prowadzą wieloletnią współpracę w dziedzinie propagowania praw pracowniczych. Unia zapewnia wsparcie finansowe na wspólne programy realizowane z Radą Europy.
Finansuje między innymi szkolenia dla prawników w dziedzinie praw człowieka, w tym praw socjalnych, a także wspiera inicjatywy włączające społeczność romską na szczeblu lokalnym w całej Europie.
G-7
UE jest w pełni zaangażowana w działalność grupy G-7– międzyrządowego forum politycznego i gospodarczego, które tworzą Francja, Japonia, Kanada, Niemcy, Stany Zjednoczone, Wielka Brytania i Włochy, zaś Unia Europejska jest członkiem „nominalnie nie wliczanym”.
Pierwsze formalne posiedzenie ministrów pracy i zatrudnienia G-7 (z udziałem ministrów ds. polityki rozwojowej) odbyło się w 2015 r. podczas niemieckiej prezydencji G-7.
Do inicjatyw grupy G-7 w dziedzinie spraw społecznych i zatrudnienia należą:
- spotkania ministerialne, prace przygotowawcze i zobowiązania podejmowane w wyniku tych spotkań, grupa robocza ds. zatrudnienia na szczeblu technicznym, w ramach której Komisja Europejska przygotowuje udział UE i jej wkład
- oraz fundusz na rzecz „wizji zero”, którego celem jest upowszechnianie godnej pracy i poprawa bezpieczeństwa i higieny pracy w światowych łańcuchach dostaw, wspierany finansowo przez Komisję.
G-20
UE jest członkiem grupy G-20 – międzyrządowego forum, w skład którego wchodzi 19 suwerennych państw oraz Unia Europejska (UE) i Unia Afrykańska (UA).
W 2010 r. ministrowie ds. zatrudnienia G-20 spotkali się po raz pierwszy w Waszyngtonie i od tamtej pory odbywają coroczne posiedzenia.
Do inicjatyw G-20 w dziedzinie spraw społecznych należą:
- cel G-20 dotyczący poprawy uczestnictwa kobiet w rynku pracy
- cel dotyczący udziału młodzieży („cel z Antalyi”), który ma służyć zmniejszeniu odsetka zagrożonej młodzieży.
W ciągu roku odbywają się również rozmowy między urzędnikami wyższego szczebla i w ramach grupy roboczej ds. zatrudnienia, w której Unię Europejską reprezentuje DG EMPL. Grupa ta nadzoruje realizację planów zatrudnienia G-20, w tym planu unijnego.
Rozszerzenie
UE działa na rzecz poprawy sytuacji społecznej w dziesięciu krajach kandydujących i potencjalnych kandydatach do członkostwa w UE. W tym celu wspiera i monitoruje rozwój polityki społecznej i polityki zatrudnienia zgodnie z unijnymi standardami i kryteriami przystąpienia.
DG EMPL jest szczególnie zaangażowana w dostosowanie ustawodawstwa krajów objętych procesem rozszerzenia do następujących rozdziałów prawa UE:
- swobodny przepływ pracowników i koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego (rozdział 2)
- polityka społeczna i polityka zatrudnienia (rozdział 19)
- edukacja i kultura w zakresie dotyczącym kształcenia i szkolenia zawodowego (rozdział 26).
Aby wspierać kraje objęte procesem rozszerzenia na drodze do członkostwa w UE, DG EMPL angażuje je też w niektóre prace grup ekspertów na poziomie UE oraz w inne struktury i inicjatywy przewodnie, jeśli umożliwia to właściwa podstawa prawna.
Instrument Pomocy Przedakcesyjnej (IPA) to narzędzie, za którego pośrednictwem UE wspiera reformy w krajach kandydujących i potencjalnych kandydatach do członkostwa, udzielając im pomocy finansowej i technicznej.
Sąsiedztwo UE
UE współpracuje z państwami sąsiadującymi w dziedzinie zatrudnienia i spraw społecznych za pośrednictwem europejskiej polityki sąsiedztwa oraz inicjatyw regionalnych, takich jak:
- Unia dla Śródziemnomorza, obejmująca 15 krajów południowego brzegu Morza Śródziemnego (państwa Afryki Północnej oraz Bliskiego Wschodu) i wszystkie państwa UE
- Partnerstwo Wschodnie, obejmujące Armenię, Azerbejdżan, Białoruś, Gruzję, Mołdawię i Ukrainę.
Komisja Europejska współpracuje z tymi krajami w ramach porozumień, wymiany dobrych praktyk i wspierania konkretnych działań. Celem tej współpracy jest promowanie:
- lepszych warunków i stosunków pracy
- skutecznego dialogu społecznego i efektywnych instytucji rynku pracy
- szans na rynku pracy oraz zatrudnienia ludzi młodych
- odpowiedniej i zrównoważonej ochrony socjalnej.
Handel i zrównoważony rozwój
Celem polityki handlowej UE jest zapewnienie rozwoju gospodarczego, któremu towarzyszą sprawiedliwość społeczna, poszanowanie praw człowieka oraz wysokie standardy pracy i normy środowiskowe. W związku z tym współczesne umowy handlowe UE zawierają postanowienia dotyczące handlu i zrównoważonego rozwoju.
UE czuwa nad tym, by polityka handlowa przyczyniała się do zrównoważonego rozwoju. Czyni to za pomocą:
- umów handlowych UE
- specjalnych zachęt dla krajów rozwijających się (ogólny system preferencji taryfowych GSP+ oraz programy EBA – „wszystko oprócz broni”)
- polityki handlowej i polityki rozwojowej
Kraje rozwinięte i rynki wschodzące
Komisja Europejska promuje międzynarodowe prawa pracownicze podczas rozmów dwustronnych z państwami trzecimi i partnerami. Takie specjalne dialogi i konsultacje na temat praw pracowniczych przeprowadzono między innymi z Tajlandią, Stanami Zjednoczonymi, Japonią, Chinami, Kanadą i Tajwanem.
Współpraca regionalna prowadzona jest z Unią dla Śródziemnomorza, krajami Partnerstwa Wschodniego, Azją (ASEM)i Ameryką Łacińską.
Celem tych dialogów i współpracy jest promowanie wzajemnego zrozumienia oraz wymiana informacji, doświadczeń i praktyk.
